Executeur-testamentair

De taken van de verschillende executeurs op een rij

Een overlijden is al triest genoeg. Het (plotseling) wegvallen van een dierbare zorgt voor veel emoties. Het verdriet om het gemis kan intens zijn. Naast het verdriet worden nabestaanden ook geconfronteerd met allerlei praktische zaken. Het stopzetten van het krantenabonnement of de Tv-gids, het overleg met de uitvaartondernemer, het afhandelen van schulden. Het zijn zaken waar u niet stil bijstaat. Het is te gemakkelijk om te denken dat dit soort zaken zich wel als vanzelf regelen. Voorkomen is beter dan genezen. Dit voorkomt veel stress en ellende in een toch al verdrietige tijd voor uw nabestaanden.

Voorkom ruzies
De praktijk laat helaas te vaak voorbeelden zien van harmonieuze families die na een overlijden van vader of moeder uiteenvallen door ruzies. Onduidelijkheid over een erfenis zorgt voor spanningen. Al uw wensen kenbaar maken in een testament en een executeur-testamentair aanwijzen die organiseert en contactpersoon is. Dit zorgt na uw overlijden voor duidelijkheid en rust. Zo hebben uw nabestaanden tijd om te rouwen. Wij leggen u uit wat de taken en bevoegdheden van een executeur testamentair zijn en wie u voor deze functie kunt aanwijzen.

Wat is een executeur-testamentair?
Een executeur-testamentair heeft twee wettelijke taken:
1. Het beheren van de (goederen van de) nalatenschap;

2. Het voldoen van de schulden van de nalatenschap.

Een executeur-testamentair heeft de bevoegdheid om snel urgente zaken te regelen. Bovendien kan deze een belangrijke bemiddelende rol spelen bij onenigheid en indien nodig  contact leggen met verre familieleden.

Het eerste werk van de executeur-testamentair is het inventariseren van de feitelijke nalatenschap. Denk daarbij aan bankrekeningen, spaartegoeden, verzekeringen, auto, (vakantie-)woning, inboedel, schulden, etc. Hierna is het aan de executeur-testamentair om de nalatenschap te beheren. Daaronder val onder andere:

• het laten taxeren van de inboedel en de woning;
• het opzeggen van abonnementen en verzekeringen;
• zorgen voor het huis en de tuin;
• verkopen van eventuele aandelen en andere effecten;
• kosten voldoen zoals die van de uitvaart en openstaande nota’s;
• de betaling van de erfbelasting;
• het loon van de executeur-testamentair (wettelijk is dat vastgesteld op 1% van het saldo -bezittingen minus schulden- van de nalatenschap).

Het werk van de executeur-testamentair is afgerond zodra de betalingen zijn gedaan, de schulden afgelost zijn en de erfenis verdeeld kan worden.

Verschillende rollen
In het testament is de executeur-testamentair in drie verschillende bevoegdheden op te nemen. Deze drie ‘rollen’ zijn begrafenisexecuteur, beheerexecuteur en afwikkelingsbewindvoerder. U kunt één persoon aanwijzen voor één of meerdere bevoegdheden, het is ook mogelijk om verschillende personen voor de verschillende bevoegdheden aan te wijzen.

Begrafenisexecuteur
De begrafenisexecuteur is verantwoordelijk voor het organiseren van uw uitvaart. Deze persoon krijgt de bevoegdheid om afspraken te maken en contact te onderhouden met de uitvaartondernemer.

Uitsluitend uitvaart
Het takenpakket van de begrafenisexecuteur is beperkt. Alleen het organiseren van de uitvaart en het maken van afspraken die daarmee gemoeid zijn behoren tot het takenpakket. Voor andere taken, bijvoorbeeld het opzeggen van abonnementen of contact onderhouden met de bank, is de begrafenisexecuteur niet bevoegd.

Uitvaartondernemer
Houd goed rekening met het volgende: De begrafenisexecuteur geeft opdracht aan de uitvaartondernemer. Daarmee is de begrafenisexecuteur de partij die de overeenkomst aangaat en dus ook aansprakelijk en verantwoordelijk is voor de hieruit voortvloeiende verplichtingen.

Indien uw nalatenschap bijvoorbeeld negatief is en uw erfgenamen deze beneficiair aanvaarden (zie kadetekst), moet de begrafenisexecuteur, omdat hij de overeenkomst is aangegaan, zelf de uitvaartkosten voldoen.

Beneficiair aanvaarden betekent dat de erfenis gedeeltelijk geaccepteerd wordt. De erfgenaam krijgt dan zijn deel van de erfenis nadat de schulden zijn afbetaald. Is de erfenis niet voldoende om de schulden af te kunnen betalen? Dan kunnen de schuldeisers niet bij een beneficiair erfgenaam aankloppen.

Beheerexecuteur
Bij een overlijden moeten er allerlei praktische zaken geregeld worden. Zo moet er, ten behoeve van de nalatenschap, een overzicht gemaakt worden van de inboedel en andere bezittingen en schulden. Abonnementen en andere verplichtingen moeten worden stopgezet en er moeten beslissingen gemaakt worden over bijvoorbeeld de verkoop van de woning. Het zijn voorbeelden van taken die in het ‘wettelijke takenpakket’ komen.

Wettelijke takenpakket
De beheerexecuteur wordt ook wel de executeur-testamentair met het wettelijke takenpakket genoemd. Hij is bevoegd en verantwoordelijk voor het beheren van de nalatenschap en het voldoen van schulden en legaten.

Speciale opdrachten
De beheerexecuteur is de persoon die speciale opdrachten ten uitvoer brengt. Zo kan hij na het overlijden van de opdrachtgever zorgdragen voor het vernietigen of overdragen van persoonlijke papieren of het regelen van opvang voor een huisdier. Een beheerexecuteur is, tenzij dit is opgenomen in het testament, niet bevoegd voor het regelen van de uitvaart. Dit is de taak voor de begrafenisexecuteur die op zijn beurt geen bevoegdheid heeft voor de beheerstaken/wettelijk takenpakket.

Executeur-afwikkelingsbewindvoerder
Deze executeur-afwikkelingsbewindvoerder heeft de meest vergaande bevoegdheden. Een afwikkelingsbewindvoerder mag zonder medewerking of toestemming van de erfgenamen goederen uit de nalatenschap verkopen en de opbrengst ervan verdelen tussen de erfgenamen. In sommige gevallen krijgt een afwikkelingsbewindvoerder zoveel bevoegdheden dat hij de nalatenschap volledig zelfstandig en naar eigen inzicht kan verdelen. Het benoemen van een executeur-afwikkelingsbewindvoerder voorkomt dat de boedel onverdeeld blijft. Het benoemen van een executeur-afwikkelingsbewindvoerder is met name aan te bevelen wanneer de erfgenamen gebrouilleerd zijn of wanneer er ruzie wordt verwacht bij de afwikkeling van de nalatenschap. Wanneer de nalatenschap complex is, bijvoorbeeld in het geval wanneer er veel erfgenamen zijn, is het aanstellen van een executeur-afwikkelingsbewindvoerder eveneens aan te bevelen.  Het vergemakkelijkt het proces van de nalatenschap wanneer met één handtekening alle zaken afgewikkeld zijn. Welke bevoegdheden de executeur-afwikkelingsbewindvoerder precies heeft wordt vastgelegd in het testament.

Verantwoording afleggen
De executeur-testamentair moet na het voltooien van zijn werkzaamheden verantwoording afleggen bij de erfgenamen. De executeur-testamentair geeft toelichting op de werkzaamheden, daarbij is het gebruikelijk dat een overzicht gepresenteerd wordt van de baten en lasten van de nalatenschap. Wanneer de erfgenamen akkoord gaan met de verantwoording van de executeur-testamentair dan wordt deze ‘kwijting en decharge’ verleend.

Het is voor de executeur-testamentair aan te bevelen om in de verantwoording ook zijn kosten en vergoeding op te nemen. Dit wordt het executeurloon genoemd en dat valt met de verantwoording automatisch in het ‘kwijting en decharge’.

Voor welke executeur-testamentair kiest u?
Op welke manier u uw nalatenschap wilt organiseren is een persoonlijke keuze. U kunt ervoor kiezen om een verwant, zoals een van de kinderen of een broer/zus aan te wijzen.

Wanneer u met iemand de wensen van uw uitvaart besproken heeft is het raadzaam om deze aan te wijzen als begrafenis-executeur. Is iemand in uw familie accuraat met cijfers en goed in organiseren, dan zou deze als beheerexecuteur kunnen optreden. U kunt er ook voor kiezen om een niet-erfgenaam aan te wijzen, bijvoorbeeld een advocaat of een andere vertrouwenspersoon.

Kosten executeur testamentair
Volgens de wet heeft een executeur-testamentair, als tegenprestatie voor zijn werkzaamheden, recht op één procent van de waarde van het vermogen van de overledene op diens. De erflater kan in zijn of haar testament echter laten opnemen dat het executeursloon hoger of lager is dan de wettelijk vastgestelde norm van één procent. Naast het executeurloon mag de executeur-testamentair ook (on)kosten voor bijvoorbeeld vervoer en administratie in rekening brengen.

De executeur-testamentair ontvangt het executeursloon wanneer alle werkzaamheden zijn afgerond (tenzij anders vermeld in het testament).

Uurtarief
Indien een professionele executeur-testamentair de nalatenschap behandelt is het gebruikelijk dat deze een uurtarief in rekening zal brengen. Het aanstellen van een professionele partij dient wel vooraf in het testament te worden vastgelegd.