Curatele

Wat is curatele?
Curatele is een manier om iemand te beschermen die niet goed voor zijn geldzaken, bezit en persoonlijke zaken kan zorgen. De kantonrechter stelt een curator aan die dit voor hem doet. Iemand die onder curatele staat is een meerderjarige die handelingsonbekwaam. Hij of zij mag bijvoorbeeld niet zelfstandig contracten afsluiten of gezag over kinderen hebben.

De kantonrechter spreekt curatele alleen uit als de lichtere beschermingsvormen (bewind, mentorschap of een combinatie hiervan) onvoldoende zijn.

Wat doet een curator voor de curandus (de onder curatele gestelde)?
Een persoon die onder curatele is gesteld wordt de curandus genoemd. Een curandus is handelingsonbekwaam en krijgt daarom, in de persoon van een curator, een wettelijk vertegenwoordiger. De positie van de curator is te vergelijken met die van een ouder of voogd ten opzichte van een minderjarig kind. De curator is de wettelijk vertegenwoordiger van de curandus. Dit betekent dus letterlijk dat de curator de curandus vertegenwoordigt en behartiger is bij financiële en andere belangen.

Wat zijn de taken van een curator?
De curator voert het bewind over zowel de financiële als de niet-financiële belangen van de curandus. De curator heeft daardoor meerdere taken. Hij of zij (we spreken verder over hij) is bewindvoerder en mentor. De strikte term bewindvoerder is overigens te ‘licht’, aangezien de curator meer bevoegdheden heeft dan een bewindvoerder.

Het mentorschap van de curator ten opzichte van de curandus omvat een deel van de wettelijke regeling van curatele. De curator heeft taken en bevoegdheden die de zorg en het welzijn van de curandus aangaan. Daarnaast strekken de bevoegdheden en taken van de curator zich ook uit tot het geld en de goederen van de curandus.

Hoogstpersoonlijke beslissingen voor de curandus vallen buiten de bevoegdheid van de curator.

Curatele biedt een betere bescherming voor het vermogen van de curandus dan een beschermingsbewind. Wanneer een meerderjarige onder curatele staat wordt hij beschermd tegen het maken van schulden en, hoewel hij dat niet mag, koopovereenkomsten aan te gaan (die allerlei schadelijke gevolgen kunnen opleveren). Door curatele zijn impulsieve beslissingen van de meerderjarige (waarvan de consequenties door de persoon in kwestie niet te overzien zijn) te voorkomen.

Curator versus mentor en bewindvoerder
Het verschil tussen mentorschap en bewindvoering is het volgende: mentorschap is hoofdzakelijk bedoeld voor persoonlijke beslissingen, zoals zorg en gezondheid, bewindvoering is bedoeld voor het nemen van financiële beslissingen.

Voor wat betreft de zorgbeslissingen is er geen verschil tussen de bevoegdheden van een curator,  een bewindvoerder en een mentor.

De wetten Wgbo, Wet Zorg en Dwang (WZD) en de Wet verplichte ggz (Wvggz) maken geen onderscheid tussen de bevoegdheden tussen mentor en curator.

Wet- en regelgeving betreffende de patiëntenrechten en de juridische relatie tussen een medisch hulpverlener en een patiënt of cliënt is vastgelegd in de Wgbo (wet op de geneeskundige behandelovereenkomst).

Zodra een gedwongen opname voor een persoon met een verstandelijke beperking of een geriatrische aandoening vereist is, wordt die geregeld via de WZD. De Wvggz regelt hetzelfde voor mensen met een geestelijke stoornis.